Trzon buddyzmu stanowią ideały znane pod nazwą Trzech Klejnotów, Trzech Skarbów lub Trzech Schronień. Są to Budda, Dharma oraz Sangha. Buddystą jest ten, kto kieruje się nimi w swoim życiu. W skrócie:

  • Budda – każdy, kto rozwinie w pełni ludzki potencjał,
  • Dharma – wszystko to, co pomaga nam rozwinąć pełnię człowieczeństwa (udoskonalić swój ludzki potencjał), ścieżka transformacji,
  • Sangha – wsparcie, inspiracja, wyzwania płynące z praktyki z innymi,

 

Budda

Chodzi tu o historycznego Buddę, ale też o osiągalny dla każdego stan buddy.

Dharma

Dharma ma wiele znaczeń. Głównie chodzi o zgłębioną przez Oświecony umysł Prawdę, ale także o nauki buddyjskie czyli tę samą Prawdę wyrażoną za pomocą języka oraz konceptów. W tym drugim znaczeniu Budda po raz pierwszy zakomunikował Dharmę innym ludziom w Sarnath w Płn. Indiach wkrótce po swoim oświeceniu. To zdarzenie tradycja buddyjska określa jako „pierwsze zakręcenie koła Dharmy”, a samo koło z ośmioma szprychami jest znanym symbolem buddyzmu.

Słowo „Dharma” oznacza także wszystkie pisma uważane za część kanonu buddyjskiego. W ich skład wchodzą opisy życia Buddy (znane jako Kanon Palijski), pisma późniejszej daty, jak również spisane nauki ludzi oświeconych w późniejszych wiekach. Zawiera on szereg bezcennych dzieł, na pomieszczenie których w całości potrzeba by było pokaźnych rozmiarów pomieszczenia. Jest to kanon o ogromnej rozpiętości: w jego skład wchodzą min. Dhammapada, Sutra Diamentowa oraz Tybetańska Księga Umarłych.

Inne znaczenie słowa „Dharma” to opisane w powyższych pismach praktyki. Mimo bogactwa swej literatury esencja buddyzmu jest prosta: dokonać transformacji własnej świadomości. Można by ją sprowadzić, jak do czyni Dhammapada, do następujących słów: „ucz się czynić dobro, zaprzestań czynić zło, oczyść swe serce”.

Sangha

Ostatnim z Trzech Klejnotów jest Sangha czyli wspólnota duchowa. Buddyzm nie jest abstrakcyjną filozofią czy wiarą, dlatego ma sens tylko wtedy, jeśli konkretni ludzie uosabiają go w swoim życiu. Buddyści przywiązują ogromną wagę do braterstwa między praktykującymi, jak i tymi, którzy osiągnęli już cel Oświecenia. W najszerszym znaczeniu Sanghę pojmuje się jako wszystkich buddystów na świecie teraz, jak również w przeszłości i w przyszłości. W praktyce jednak szczególnie chodzi o tych praktykujących, z którymi utrzymujemy bliski kontakt.

Niektórzy ludzie są bardziej zaawansowani na ścieżce buddyjskiej, inni mniej. Dla tych bardziej zaawansowanych – wielkich nauczycieli zeszłych wieków, buddyści żywią ogromny szacunek. W tradycji buddyjskiej wytworzyła się także symbolika odzwierciedlająca ideały Sanghi buddyjskiej w archetypowych postaciach tzw. Bodhisatwów. Na przykład Awalokiteśwara symbolizuje Współczucie – przedstawia się go z czterema, ośmioma lub czasem nawet tysiącem ramion, którymi stara się on pomóc żywym istotom; Mańdźuśri symbolizuje Mądrość – przedstawia się go z uniesionym nad głową mieczem, którym przecina on niewiedzę. Bodhisatwów i oświeconych nauczycieli razem określa się jako Szlachetną Sanghę (Arja Sangha).